غبن فاحش

مفاهیم حقوق:

غبن فاحش

سوال: غبن فاحش چیست و چگونه میتوان از طریق آن فسخ معامله را مطالبه کرد.

مثال؛

زمین کشاورزی همراه ۵۰۰۰متر مربع گلخانه طبق  مبایعنامه (قرارداد)به شخصی فروخته شده و سپس معلوم می شود قیمت واقعی  در زمان معامله بیشتر از این بوده است و قصد فسخ معامله رادارد حال  اگر خیار غبن فاحش اسقاط نشده باشدحالا می شود فسخ معامله را مطالبه کرد و ادعای غبن فاحش کرد.

غبن فاحش در لغت به معنای آسیب رساندن به دیگری، فریب دادن و یا گول زدن طرف مقابل می‌باشد. غبن در حوزه حقوقی کاربرد دارد. به طور کلی به عدم ایجاد تعادل بین مورد معامله و ارزشی که از سوی فروشنده تعیین می‌شود، غبن گفته می‌شود. بر طبق این رفتار معامله با ضرر و زیان همراه خواهد شد و قطعا یکی از طرفین معامله متضرر خواهد شد. غبن فاحش زمانی رخ می دهد که اختلاف ارزش معاملاتی با ارزش واقعی آن بسیار متفاوت باشد در اینصورت برای کسی که متضرر شده است، حق فسخ ایجاد می گردد.

زمان نوشتن قرارداد خریدوفروش معمولاً یک شرطی در آن گنجانده می شود با این مضمون که کلیه خیارات قانونی از جمله" خیار غبن ولو غبن فاحش"  از طرفین سلب و ساقط می گرددپس هیچ یک از خریدار و فروشنده پس از امضای قرارداد یا مبایعه نامه نمی تواند به ادعای مغبونیت (مغبون شدن، متضرر شدن) تقاضای فسخ معامله را کند.

تعریف :غبن فاحش یعنی فراتر از قیمت معاملاتی در زمان عقد یا امضای قرارداد.

اما چنانچه این شرط در قرارداد نباشد، طرفین اگر مغبون شوند میتوانند درخواست فسخ به ادعای مغبونیت کنند.

حال سئوال اینست که؛ اگر دریک بندی از  یک قراردادمعامله اشاره شود که خیار غبن از طرفین ساقط شد، ایا باز هم می توانند درخواست فسخ کنند؟ پاسخ بلی .چون خیار غبن فاحش ساقط نگردیده و خریدار و فروشنده میتوانند تقاضای فسخ به ادعای غبن کنند.در حقیقت خیار غبن فاحش  را اسقاط نکرده اندبعبارتی اگر در قرارداد فقط خیارغبن ساقط شده باشد باز حق مطالبه فسخ از طریق ادعای غبن فاحش وجود دارد،  به عبارتی خیارغبن فاحش در اینصورت  همچون خیار تدلیس دیگر قابل اسقاط نیست.

طبق ماده ی 416 قانون مدنی هر یک از متعاملین که در معامله غبن فاحش داشته باشد بعد از علم به غبن میتواند معامله را فسخ کند.

ماده 417 – غبن در صورتی فاحش است که عرفاً قابل مسامحه(مدارا) نباشد.(اصلاحی مصوب 8/10/1361 )

ماده ی ۴۱۹ قانون مدنی در تعیین مقدار غبن، شرایط معامله نیز باید منظور شود.

ماده ی ۴۲۰ قانون مدنی خیار غبن بعد از علم به غبن، فوری است.

نتیجه : کشاورزان و معامله کنندگان باید هوشیار باشند که در زمان قرارداد چه چیزی را امضا می کنند و باید توجه کنند که هرگز اختیار غبن فاحش را از خود سلب نکنند.حال برای مطالبه غبن فاحش و فسخ قرارداد ابتدا از طریق اظهار نامه اقدام  می گردد سپس دادخواست تنظیم شده را فوری ودر حداقل زمان بایدبه دادگاه محل انجام معامله تحویل داد موضوع  از طریق جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری منتهی به رای خواهد گردید.

 

فریبا سلیمان پور کارشناس و مشاوره حقوق

شماره تماس: [phone]